Zawieszenie działalności gospodarczej – kiedy i na jakich zasadach pozwala na to Prawo przedsiębiorców?

Prowadzenie działalności gospodarczej nie zawsze musi odbywać się w sposób ciągły. Ustawa – Prawo przedsiębiorców przewiduje możliwość czasowego zawieszenia wykonywania działalności, co jest szczególnie pomocne w okresach przestoju, zmian organizacyjnych czy przejściowych trudności finansowych. Zawieszenie działalności oznacza przerwę w prowadzeniu firmy, ale jednocześnie nakłada na przedsiębiorcę określone prawa i obowiązki. Poniżej wyjaśniamy, kiedy można skorzystać z tej możliwości i jak wygląda procedura zawieszenia według aktualnych przepisów.

Kto może zawiesić działalność gospodarczą?

Zawieszenie działalności gospodarczej nie jest dostępne dla wszystkich podmiotów automatycznie – ustawa jasno określa, kto ma takie uprawnienie. Podstawową zasadą jest to, że zawiesić działalność może przedsiębiorca niezatrudniający pracowników. Jest to kluczowy warunek, który dotyczy zarówno jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i działalności prowadzonej w spółkach cywilnych.

Osoby działające w spółce cywilnej również mogą zawiesić działalność, przy czym muszą pamiętać o dodatkowych zasadach:

• jeśli działalność jest prowadzona równocześnie w formie JDG i spółki cywilnej, zawiesić można jedną z tych form,
• jeśli przedsiębiorca jest wspólnikiem w kilku spółkach cywilnych, może zawiesić działalność w jednej lub kilku z nich,
• zawieszenie działalności spółki cywilnej jest skuteczne tylko wtedy, gdy wszyscy wspólnicy podejmą taką decyzję.

Warunek braku pracowników dotyczy każdej z tych form – zatrudnianie pracowników uniemożliwia formalne zawieszenie działalności.

Na jaki okres można zawiesić działalność?

Prawo przedsiębiorców przewiduje różne limity czasowe w zależności od tego, gdzie zarejestrowana jest działalność.

Dla osób wpisanych do CEIDG zawieszenie może trwać:

• na czas nieokreślony,
• lub na czas określony, jednak nie krótszy niż 30 dni.

W przypadku podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS okres zawieszenia wynosi od 30 dni do maksymalnie 24 miesięcy. Po upływie tego czasu działalność musi zostać wznowiona albo ponownie zawieszona po przerwie.

Jak zawiesić jednoosobową działalność gospodarczą?

Procedura dla przedsiębiorców wpisanych do CEIDG jest prosta i w pełni zautomatyzowana. Wystarczy złożyć wniosek o zawieszenie działalności – najłatwiej zrobić to elektronicznie poprzez stronę CEIDG. Po złożeniu wniosku informacja o zawieszeniu jest automatycznie przekazywana do:

• Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS),
• urzędu skarbowego,
• KRUS (jeśli przedsiębiorca podlega tym ubezpieczeniom),
• Głównego Urzędu Statystycznego.

Przedsiębiorca nie musi kontaktować się z tymi instytucjami osobiście – CEIDG przekazuje dane automatycznie.

Zawieszenie działalności w spółce cywilnej – krok po kroku

Zawieszenie działalności spółki cywilnej wymaga większej liczby formalności niż w przypadku JDG. Procedura obejmuje trzy etapy:

1. Zgłoszenie zawieszenia do GUS (rejestr REGON) – w terminie do 7 dni od zawieszenia.
2. Zgłoszenie zawieszenia w urzędzie skarbowym (formularz NIP-2) – również w ciągu 7 dni.
3. Potwierdzenie zawieszenia w CEIDG – dopiero po dokonaniu powyższych zgłoszeń.

Dopiero po spełnieniu wszystkich trzech kroków zawieszenie działalności w spółce cywilnej staje się skuteczne.

Jakie obowiązki wobec ZUS i KRUS?

W przypadku JDG nie trzeba składać żadnych dodatkowych dokumentów do ZUS – zawieszenie zgłoszone w CEIDG automatycznie aktualizuje dane przedsiębiorcy. ZUS sporządza odpowiednie formularze, a przedsiębiorca przestaje opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na czas zawieszenia.

Jeśli przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu w KRUS, informacja z CEIDG trafia również do właściwej placówki KRUS. W okresie zawieszenia przedsiębiorca wraca do opłacania składek KRUS w podstawowej wysokości.

Co wolno robić w okresie zawieszenia?

Zawieszenie działalności nie oznacza całkowitego „zamrożenia” przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca nie może osiągać bieżących przychodów z działalności, ale ma prawo podejmować czynności niezbędne do zachowania majątku firmy. Może więc m.in.:

• przyjmować należności oraz regulować zobowiązania powstałe przed zawieszeniem,
• zbywać środki trwałe i wyposażenie,
• osiągać przychody finansowe z działalności prowadzonej przed zawieszeniem,
• rozwiązywać wcześniejsze umowy,
• powołać lub odwołać zarządcę sukcesyjnego.

Tym samym działalność nie generuje nowych przychodów operacyjnych, ale przedsiębiorca może zabezpieczać jej funkcjonowanie.

Obowiązki przedsiębiorcy podczas zawieszenia

Pomimo ograniczonej aktywności gospodarczej, przedsiębiorca ma określone obowiązki. Powinien m.in.:

• uczestniczyć w kontrolach skarbowych i administracyjnych,
• brać udział w postępowaniach dotyczących przedsiębiorstwa,
• realizować wszystkie obowiązki wynikające z przepisów prawa (np. BDO, opłaty środowiskowe),
• prowadzić księgowość,
• opłacać niektóre należności publicznoprawne, takie jak podatek od środków transportowych.

Warto również pamiętać, że zawieszenie zwalnia z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy, ryczałtu ewidencjonowanego czy karty podatkowej tylko za okres, w którym działalność jest zawieszona.

Zeznanie roczne – czy trzeba je składać?

Tak — nawet jeśli działalność była zawieszona przez cały rok podatkowy, przedsiębiorca nadal ma obowiązek złożenia zeznania rocznego. Zawieszenie działalności nie wpływa na ten obowiązek i nie zwalnia z wykazywania przychodów osiąganych przed jej zawieszeniem.