W jakich sytuacjach przedsiębiorca ma prawo do niższych odsetek za zaległości podatkowe?

Zaległości podatkowe potrafią być kosztowne, ale prawo przewiduje sytuacje, w których przedsiębiorca może zapłacić niższe odsetki za zwłokę. Taki mechanizm ma na celu zachęcenie podatników do samodzielnego porządkowania rozliczeń i szybkiego reagowania na zauważone błędy. Preferencyjna stawka wynosi obecnie 7,25% w skali roku, co stanowi połowę stawki podstawowej, dlatego różnica finansowa może być naprawdę odczuwalna. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to rozwiązanie powszechne — korzysta z niego tylko ten podatnik, który spełni określone warunki i zrobi to w odpowiednim czasie.

Warunek pierwszy: korekta w odpowiednim terminie

Podstawą do zastosowania obniżonych odsetek jest złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji, i to nie w dowolnym momencie, ale w ciągu sześciu miesięcy od upływu terminu złożenia pierwotnej deklaracji. Oznacza to, że przedsiębiorca musi działać szybko i nie odkładać poprawy błędu na później, bo przekroczenie terminu automatycznie pozbawia go prawa do skorzystania z ulgi. Korekta musi być kompletna, złożona zgodnie z przepisami i powinna faktycznie zmieniać dane wykazane wcześniej. Im szybciej zostanie złożona, tym większe szanse na uporanie się z zaległością, zanim urząd zdąży wszcząć czynności kontrolne.

Warunek drugi: szybkie uregulowanie zaległości

Drugim kluczowym elementem jest zapłata zaległego podatku w terminie siedmiu dni od złożenia korekty. To bardzo krótki termin, dlatego przedsiębiorca powinien być przygotowany na szybkie uregulowanie zaległości finansowej. Tylko połączenie korekty i terminowej zapłaty daje prawo do preferencyjnej stawki. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca powinien działać jednocześnie na dwóch frontach: formalnie (składając korektę) i finansowo (uregulowując zaległość).

W tym miejscu warto wskazać, że wygaśnięcie zaległości może nastąpić także w inny sposób niż poprzez bezpośrednią zapłatę. Najczęściej stosuje się:

• zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku,
• dokonanie potrącenia,
• przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu.

Takie rozwiązania również pozwalają na skorzystanie z obniżonych odsetek, o ile wniosek zostanie złożony w ciągu siedmiu dni od złożenia korekty. Daje to podatnikowi pewną elastyczność w regulowaniu zaległości, zwłaszcza w sytuacji, gdy brak mu bieżących środków na pokrycie zobowiązania.

Kiedy urząd nie zastosuje niższej stawki?

Chociaż obniżone odsetki są korzystne, przepisy jasno określają sytuacje, w których przedsiębiorca nie może z nich skorzystać. Przede wszystkim, nie ma takiej możliwości, jeśli korekta została złożona dopiero po wszczęciu kontroli podatkowej lub po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia takiej kontroli. Oznacza to, że jeśli urząd pierwsze wykona ruch, preferencja przestaje obowiązywać. Podobnie jest w przypadku kontroli celno-skarbowej — doręczenie upoważnienia wyklucza stosowanie ulgi. Wyłączenie dotyczy także korekt złożonych na skutek czynności sprawdzających, czyli wtedy, gdy bodźcem do korekty jest inicjatywa urzędu, a nie podatnika.

A co z zaliczkami na PIT u przedsiębiorców?

Zaliczki na podatek dochodowy to obowiązek każdego przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Są one płatne miesięcznie lub kwartalnie i zawsze do 20. dnia miesiąca. Jeśli zaliczka zostanie opłacona po terminie, odsetki naliczane są w wysokości podstawowej — niezależnie od tego, czy przedsiębiorca sam zauważył błąd, czy też nie. Obniżona stawka nie może być stosowana do samych zaliczek.

Możliwość zastosowania preferencyjnych odsetek pojawia się dopiero na etapie korekty zeznania rocznego. Jeśli przedsiębiorca w rocznym PIT wykaże, że wpłacone zaliczki były zaniżone, może skorzystać z obniżonej stawki, ale tylko pod warunkiem, że korekta zostanie złożona w ciągu sześciu miesięcy od terminu na złożenie zeznania, a zaległość wynikająca z tej korekty zostanie uregulowana w ciągu siedmiu dni. To rozwiązanie pomaga uporządkować błędy, które powstały na przestrzeni całego roku podatkowego.

Mała zaległość – kiedy odsetek nie nalicza się w ogóle

Warto pamiętać, że przepisy przewidują także sytuacje, w których odsetki nie są naliczane wcale. Dotyczy to zaległości tak niewielkich, że wartość odsetek byłaby niższa niż trzykrotność opłaty za list polecony. Aktualnie próg ten wynosi 8,70 zł. Oznacza to, że przedsiębiorca nie zawsze musi dopłacać odsetki — nawet jeśli doszło do opóźnienia, urząd może zrezygnować z ich naliczenia ze względu na niską kwotę.

Kiedy przedsiębiorca skorzysta z preferencji?

Obniżona stawka odsetek to realne wsparcie dla przedsiębiorców, którzy dbają o porządek w swoich rozliczeniach i reagują na błędy, zanim zrobi to urząd. Warunkiem jest złożenie korekty deklaracji w odpowiednim terminie i szybkie uregulowanie zaległości. Jeżeli korekta wynika z działań organów podatkowych — preferencji nie będzie. W wielu przypadkach możliwość zapłacenia niższych odsetek pozwala znacząco zmniejszyć koszt pomyłki podatkowej, a tym samym ograniczyć finansowe skutki błędów popełnionych w prowadzeniu działalności.