Ulga na start w ZUS – jak skorzystać i jakie są zasady?

Założenie własnej firmy wiąże się z koniecznością zapoznania się z wieloma regulacjami, w tym z obowiązkami dotyczącymi składek na ubezpieczenia społeczne. Jednym z narzędzi wsparcia, które zostało wprowadzone dla nowych przedsiębiorców, jest ulga na start. W niniejszym artykule przedstawiono szczegółową analizę tego rozwiązania, omawiając zasady, warunki kwalifikacji oraz procedurę zgłoszeniową, co stanowi fundament dla optymalizacji obciążeń finansowych w początkowym okresie prowadzenia działalności.

Czym jest ulga na start?

Ulga na start umożliwia nowym przedsiębiorcom zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze sześć pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. W tym okresie przedsiębiorcy nie muszą płacić składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe ani na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. To rozwiązanie generuje realne oszczędności, które mogą zostać przeznaczone na inne potrzeby związane z rozwojem firmy.

Ulga weszła w życie 30 kwietnia 2018 roku w ramach pakietu „Konstytucja Biznesu” i została wprowadzona na mocy ustawy Prawo przedsiębiorców. Jej celem było zmniejszenie barier finansowych, które mogą utrudniać rozpoczęcie działalności gospodarczej. Pomimo korzyści związanych z obniżonymi kosztami, należy pamiętać, że ulga nie obejmuje składki na ubezpieczenie zdrowotne. Każdy przedsiębiorca korzystający z ulgi ma obowiązek uiszczenia składki zdrowotnej, której wysokość zależy od formy opodatkowania.

Kto może skorzystać z ulgi na start? Warunki kwalifikacji

Ulga na start skierowana jest do osób fizycznych, które po raz pierwszy zakładają działalność gospodarczą lub podejmują ją ponownie po długiej przerwie. Aby skorzystać z tej ulgi, należy spełnić następujące warunki:

• Przedsiębiorca musi po raz pierwszy zarejestrować firmę w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), co dotyczy zarówno jednoosobowych działalności, jak i wspólników spółki cywilnej.
• Osoba podejmuje działalność gospodarczą ponownie, ale od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia minęło co najmniej 60 miesięcy (5 lat).
• Przedsiębiorca nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym był zatrudniony na umowę o pracę i wykonywał czynności wchodzące w zakres prowadzonej działalności gospodarczej.

Ostatni warunek jest najczęstszą przyczyną wykluczenia z ulgi. Zakaz dotyczy jedynie pokrywania się zakresu obowiązków – jeśli usługi świadczone w nowej firmie są zupełnie odmienne od tych wykonywanych na etacie, ulga może być przyznana.

Dodatkowe przepisy odnoszą się do rolników objętych ubezpieczeniem w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Generalnie, rolnicy podlegający pełnemu ubezpieczeniu w KRUS nie mogą skorzystać z ulgi na start, chociaż istnieją wyjątki. W takim przypadku wskazane jest skontaktowanie się bezpośrednio z KRUS lub ZUS.

Jak liczyć okres 6 miesięcy ulgi?

Ulga na start przysługuje przez sześć pełnych miesięcy kalendarzowych, a sposób liczenia tego okresu zależy od daty rozpoczęcia działalności.

• Jeśli działalność rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca (np. 1 marca), to ten miesiąc będzie liczony jako pierwszy miesiąc ulgi. W tym przypadku ulga będzie obowiązywać do 31 sierpnia.
• Jeżeli działalność zaczyna się w trakcie miesiąca (np. 15 marca), marzec nie jest wliczany do okresu ulgi. Ulga zacznie obowiązywać od następnego pełnego miesiąca (czyli od 1 kwietnia) i będzie trwała do 30 września.

Jak zgłosić się do ulgi na start?

Zgłoszenie do ulgi na start jest częścią procesu rejestracji działalności gospodarczej i obejmuje kilka kluczowych formalności:

1. Rejestracja firmy w CEIDG – Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku CEIDG-1, który można złożyć online przez portal biznes.gov.pl. W formularzu rejestracyjnym znajduje się sekcja dotycząca ubezpieczeń, w której przedsiębiorca deklaruje chęć skorzystania z ulgi na start.
2. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego – W ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności przedsiębiorca musi zgłosić się w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu należy wypełnić formularz ZUS ZZA, wpisując kod tytułu ubezpieczenia właściwy dla ulgi na start: 05 40 XX. W zależności od sytuacji, kod będzie różnił się w ostatnich dwóch cyfrach (00 dla osób bez prawa do emerytury/renty, 10 dla osób z prawem do emerytury/renty, 20 dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności).

Ulga na start – bilans korzyści i konsekwencji

Skorzystanie z ulgi na start wiąże się z określonymi korzyściami i konsekwencjami.

Korzyści:

• Oszczędność na składkach: Główna zaleta ulgi to znaczna oszczędność na składkach ZUS.

Konsekwencje:

• Brak świadczeń socjalnych: Przedsiębiorca korzystający z ulgi na start nie ma prawa do zasiłków chorobowych, rehabilitacyjnych, macierzyńskich czy opiekuńczych. Ponadto, okres ulgi jest traktowany jako „okres nieskładkowy”, co oznacza, że nie wlicza się on do stażu pracy, który wpływa na przyszłą wysokość emerytury lub renty.

Co po zakończeniu ulgi na start?

Po zakończeniu ulgi na start przedsiębiorca może przejść na preferencyjne składki ZUS, znane jako „Mały ZUS”, przez kolejnych 24 miesiące. Aby kontynuować korzystanie z preferencji, należy dopełnić określonych formalności:

1. Wyrejestrowanie się z ubezpieczenia – Należy złożyć formularz ZUS ZWUA z kodem 05 40 XX, aby zakończyć korzystanie z ulgi.
2. Rejestracja do ubezpieczeń społecznych – Należy zarejestrować się na formularzu ZUS ZUA z nowym kodem (05 70 XX).

Jeśli przychody przedsiębiorcy nie przekroczyły 120 000 zł rocznie, po upływie 24 miesięcy może on skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus, który uzależnia wysokość składek od dochodów przedsiębiorcy. Po wyczerpaniu tych preferencji przedsiębiorca przechodzi na pełne składki ZUS.