PIT-2 – komu przysługuje, kiedy należy go złożyć i dlaczego jest ważny?

Formularz PIT-2 to jeden z dokumentów, który od kilku lat budzi sporo pytań wśród pracowników, zleceniobiorców i osób pracujących w różnych formach zatrudnienia. Wbrew pozorom jego złożenie nie jest skomplikowane, a ma bardzo duże znaczenie dla tego, w jaki sposób naliczane są miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Warto więc wiedzieć, komu przysługuje możliwość złożenia PIT-2, w jakiej sytuacji warto to zrobić oraz jakie korzyści może to przynieść w trakcie roku podatkowego.

Czym właściwie jest PIT-2?

PIT-2 to formularz, w którym podatnik składa określone oświadczenia oraz wnioski dotyczące sposobu obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Najczęściej kojarzy się go z tak zwanym stosowaniem kwoty zmniejszającej podatek – 300 zł miesięcznie, wynikającą z kwoty wolnej od podatku. Dzięki temu zaliczki płacone do urzędu skarbowego są niższe, a wynagrodzenie „na rękę” nieco wyższe.

Do tej pory dokument ten składali głównie pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę. Od 2023 roku zasady się jednak zmieniły – i to na korzyść podatników.

Kto może złożyć PIT-2?

Aktualnie PIT-2 mogą złożyć nie tylko pracownicy, ale również osoby:

• wykonujące zlecenia,
• pracujące na podstawie umowy o dzieło,
• pełniące funkcje w zarządach,
• wykonujące obowiązki na podstawie kontraktów menedżerskich,
• a także emeryci i renciści, którzy dodatkowo podejmują pracę.

Jest to więc bardzo szeroka grupa, co pozwala na bardziej precyzyjne dopasowanie sposobu naliczania zaliczek do rzeczywistej sytuacji podatnika.

PIT-2 dla emerytów i rencistów

Od niedawna możliwość złożenia PIT-2 mają również osoby, które pobierają emeryturę lub rentę. Mogą one złożyć formularz zarówno do organu rentowego, jak i – jeśli pracują – do pracodawcy. Warto pamiętać, że ZUS lub KRUS ma dwa miesiące na uwzględnienie dokumentu, natomiast pracodawca robi to szybciej – najpóźniej od miesiąca następującego po złożeniu oświadczenia.

Co więcej, emeryt lub rencista może podzielić kwotę zmniejszającą podatek między kilku płatników. W praktyce: część kwoty może stosować ZUS, a część – jeden lub dwóch pracodawców.

Kiedy złożyć PIT-2?

Zasadniczo PIT-2 można złożyć w dowolnym momencie roku, a nie – jak dawniej – wyłącznie przed rozpoczęciem zatrudnienia. Jeśli sytuacja podatnika się zmienia (np. zmienia miejsce pracy, traci prawo do ulgi albo rozpoczyna dodatkową umowę), formularz można przekazać pracodawcy w trakcie roku.

Ważne:
Płatnik (czyli pracodawca, zleceniodawca lub organ rentowy) powinien uwzględnić złożone oświadczenie najpóźniej od miesiąca następującego po jego otrzymaniu. Oznacza to, że jeśli złożysz PIT-2 np. 10 maja, pracodawca najpóźniej w czerwcu powinien zacząć naliczać zaliczki z uwzględnieniem Twojego wniosku.

Czy PIT-2 trzeba składać co roku?

Nie. Co do zasady dokument jest „ważny” również w kolejnych latach, o ile sytuacja podatnika się nie zmieni. Nie trzeba więc co roku powtarzać całej procedury.

Jeden wyjątek dotyczy wniosku o niepobieranie zaliczek, składanego w części J formularza. Ten wniosek dotyczy wyłącznie jednego, konkretnego roku podatkowego i trzeba składać go ponownie przed pierwszą wypłatą w kolejnym roku, jeśli nadal ma obowiązywać.

Co zawiera formularz PIT-2?

PIT-2 to rozbudowany dokument, obejmujący m.in.:

• wniosek o stosowanie kwoty zmniejszającej podatek,
• oświadczenia dotyczące podwyższonych kosztów uzyskania przychodów,
• oświadczenia o korzystaniu z ulg (na powrót, dla rodzin 4+, dla pracujących seniorów),
• wniosek o niestosowanie ulg, np. ulgi dla młodych,
• wniosek o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów,
• wniosek o niepobieranie zaliczek, jeśli podatnik przewiduje, że jego roczny dochód nie przekroczy kwoty wolnej.

To właśnie na podstawie tych informacji płatnik podejmuje decyzję o tym, jak naliczać zaliczki na podatek dochodowy.

PIT-2 u kilku pracodawców

Od 2023 roku podatnik może złożyć PIT-2 maksymalnie u trzech płatników. Dzięki temu może precyzyjnie zdecydować, u kogo będzie stosowana kwota zmniejszająca podatek.

Kwota ta – 300 zł miesięcznie – może zostać podzielona:

• na dwóch pracodawców (po 150 zł),
• na trzech pracodawców (po 100 zł),
• albo stosowana w całości u jednego pracodawcy.
  
  

To rozwiązanie jest szczególnie przydatne dla osób pracujących na kilku umowach jednocześnie lub dla emerytów, którzy uzyskują świadczenia z ZUS, a dodatkowo pracują.

Dlaczego PIT-2 jest tak ważny?

Złożenie PIT-2 ma realny wpływ na wysokość wynagrodzenia netto. Stosowanie kwoty zmniejszającej podatek lub ulg, do których podatnik ma prawo, sprawia, że zaliczki pobierane przez płatnika są niższe.

W praktyce oznacza to, że co miesiąc podatnik otrzymuje wyższą kwotę „na rękę”, zamiast czekać na zwrot podatku przy rozliczeniu rocznym. PIT-2 pozwala więc lepiej zarządzać własnym budżetem na bieżąco.

Dodatkowo złożenie PIT-2:

• zapobiega nadpłatom podatku w ciągu roku,
• umożliwia rozliczanie ulg od razu, a nie dopiero w zeznaniu rocznym,
• pozwala dopasować sposób naliczania zaliczek do często zmieniającej się sytuacji zawodowej.

Warto też pamiętać, że poprawnie złożony PIT-2 zmniejsza ryzyko błędów po stronie płatnika – zwłaszcza gdy podatnik ma kilka źródeł dochodu.

Podsumowanie

PIT-2 to dokument, którego znaczenia nie warto bagatelizować. Dzięki niemu podatnik może zadbać o bardziej korzystne – i zgodne z przepisami – naliczanie zaliczek na podatek dochodowy. Formularz mogą składać nie tylko pracownicy, lecz także zleceniobiorcy, wykonawcy dzieła, członkowie zarządu oraz pracujący emeryci i renciści. Można to zrobić w dowolnym momencie roku, a płatnik powinien uwzględnić wniosek w kolejnym miesiącu.

Jeśli sytuacja podatnika się zmienia, warto aktualizować PIT-2, aby nie doszło do nadpłaty lub niedopłaty podatku. To prosty dokument, który pomaga zarządzać finansami w ciągu roku i daje większą kontrolę nad wynagrodzeniem netto.